Angst
In de vorige eeuwen was het gebruikelijk dat ieder dorp of stad zijn eigen “heks” had.
Lommel ook.
De oudere Lommelaren herinneren zich misschien nog wel de “Zwarte Fles”. Eigenlijk waren ze met twee: moeder en dochter. Maar de herinnering vervaagt en vaak lopen de herinneringen aan die twee door elkaar.
Hoe dan ook, elk Lommels kind werd de stuipen op het lijf gejaagd met deze twee dames, met de “Zwarte Fles”.
Lommelaar Gerard Michiels beschreef hun levens in zijn boek “Dorpsverhalen, van mensen en dingen uit het Lommels dorpsverleden”.
Helemaal zwart gekleed, steeds met een geitenbok aan de zijde, groezelig en grauw, leefden deze vrouwen ergens in een heidehutje tussen Lommel centrum en Lutlommel. Veel is er niet over geweten. De échte naam van de moeder was Maria Thérèsia Lind, geboren op 5 mei 1843. De naam van de dochter was Alphonsine Quertain en haar vader was ooit douanier in Lommel maar hij liet zijn gezin in de steek, een gezin dat verpauperde en afdreef in de marginaliteit. Oudere lezers zullen nog wel huiveren bij deze gedachten want uiteindelijk zijn de beide “Zwarte Flessen” via de angst die ze de kinderen inboezemden bewaard gebleven in het collectief geheugen van de Lommelaren.
Misschien zou het boek van Gerard Michiels opnieuw onder de aandacht gebracht moeten worden. Er gaat toch al zoveel verloren!
Alle onheil werd deze dames toegeschreven: slechte oogsten, onweders, ziekten, sterftes… Vooral de kinderen werden zoet gehouden: Wees maar braaf, anders halen we de Zwarte Fles erbij”.
Maar of het geholpen heeft???
De angst als wapen, als drukkingsmiddel.
In Brussel schiet een terrorist zomaar twee mensen dood. Omdat ze een Zweeds voetbal truitje droegen. En natuurlijk omdat er in Zweden korans werden verbrand.
Twee levens weg om angst te zaaien, om te bewijzen dat de schutter gelijk heeft. Hij of zijn Allah. En ik die dacht dat goden liefde predikten.
De dader heeft zijn daad amper een nacht overleefd. Ook hij werd doodgeschoten.
En ook dit is niet goed. Geen enkele moord is te rechtvaardigen.
In de Gazastrook in Israël breekt Hamas uit en doodt, willekeurig, honderden Israelis. En op hun beurt reageert Israël bloedig en doodt dan weer op hun beurt honderden, veelal onschuldige, Palestijnen.
Zo staan onze dagbladen vol, dag na dag, over kleine en grote disputen met doden om te betreuren. Angst.
De angst grijpt om ons heen, zelfs hier in onze vredige Kempen.
Angst, als wapen tegen alles waar je tegen bent. Putin gebruikt het in zijn oorlog tegen Ukraine. Israël tegen Palestina. En vice versa. In elk conflict, waar ook, is angst hét wapen.
Ook kleinschalig is angst opvallend dichtbij. Hoorden wij vroeger niet van ons moeder: wacht maar tot straks onze pa thuis komt!!! Angst, maar het viel meestal nog wel mee omdat moeder, gewild of niet, kort van memorie was en dus gelukkig vaak vergat onze zonden te verraden aan vader.
Maar goed, zelfs hier was angst een middel, een wapen.
Ik heb de indruk dat tegenwoordig de jeugd beter beschermd rondloopt en zeker mondiger is. In mijn eigen jeugd waren we bang voor zowat alles. Voor het donker, voor de meester, voor de kapelaan, voor de boswachter, voor de politie en de rijkswacht, voor de dood, voor onweer, voor…
Zelfs voor Sinterklaas, de goedheiligman. Tenminste niet voor de Sint maar voor zijn knechten: de Zwarte Pieten. Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe!
Wisten wij veel wat een roe was. Het duurde vaak tot aan ons eerste verklarende woordenboek om te ontdekken dat de roe een gewone zweep was. Dat kenden we wel, van de geschiedenis lessen natuurlijk.
Zo werden hele volkeren met angst voor de zweep onder de knoet gehouden.
Ik vrees dat de angst het ergste is wat een mens kan overkomen.
De mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest!
Ik heb een broer en hem bij dit onderwerp links laten liggen zou hem onrecht aandoen. Hij is één van de meest positieve mensen die ik ken.
Bij de geboorte van mijn kleindochter Annelies, bijna 22 jaar geleden inmiddels, sprak mijn broer deze woorden:
Mijn wens voor dit mooie kindje is dat ze nooit angst zal kennen.
Gevleugelde woorden die ik nooit vergat en steeds meer waarde kregen in mijn leven. Geen angst.
Misschien is dit wel de nieuwe kerstwens want de vrede die we elkaar elk jaar in de kersttijd toewensen is al lang dood en begraven. Laat ons elkaar een leven zonder angst toewensen. Mooi!
Dan zal de vrede niet veraf zijn en vanzelf volgen.
Groetjes vanuit mijn zieltje dat hoopt misschien wel ooit een wereld te kennen zonder angst, waar kinderen kunnen spelen zonder angst. Alle kinderen!
vanuit mijn hartje dat vreest (alweer angst) dat deze stellingen misschien wat hoog gegrepen zijn
en vanuit mijn buikje dat heel andere hoop had bij de verhalen over de “Zwarte Fles”. Tenslotte is de fles van mijn pastisjes zwart maar ze verglijdt nooit naar de marginaliteit en niemand hoeft er bang voor te zijn, integendeel.
Ik heb de Zwarte Fles nog gekend want dat was niet zover van mijn thuis.
Ze was marginaal maar een heks zo heb ik haar nooit gekend.
Aan de achterkant van haar huis herinner ik me een klein raam waar ze wel eens stond te wuiven naar ons als we naar of van de school kwamen.
Maar nu over angst en ik ben niet wereld vreemd dus zie ik ook wat er gaande is daar word ik ook niet blij van.
Maar wij zijn wel creator van onze eigen angsten.
Mijn stelling is dat je die dingen moet doen die binnen jouw mogelijkheden liggen en laat de rest los.
En vooral blijf positief, leef en groei naar het Licht.
Dankjewel Frans voor je reactie!
In mijn memorie was de geschiedenis van de zwarte fles langer geleden. Zeker niet dat ik ze nog kon gekend hebben mar jij wel dus. Toch verschillen we niet zo veel in leeftijd.
Maar goed, die Zwarte Fles werd dus vaak ge/misbruikt om de kindjes bang te maken, te bekeren naar beter gedrag. Net als “Zwarte Piet” dus. Wier zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.
Maar angst is zo alom aanwezig tegenwoordig dat het maatschappelijk kenmerkend wordt.
Je zal maar in Palestina, Oekraïne, … geboren worden. Dan is angst de enige constante in je leven!!!
Wij hebben evenwel de mogelijkheden en de kansen om positief te leven en te groeien naar het licht.
`Groot gelijk Frans!
Ooit heb ik me verdiept in ‘De fysica van de angst’. Angst met een hoofdletter en angst met kleine letter. Psychiater Tom Herregodts, afkomstig uit Zedelgem, doet het heel mooi en verstaanbaar uit de doeken in zijn therapie boekje. Angst met een kleine letter is de stuwkracht van het leven en de overlevingskracht van elk mens en dier. Deze is essentieel om te overleven.
Angst met een hoofdletter kunnen we missen als kiespijn ! Ons emotioneel geheugen zuigt Angst op. Geërfd van onze ouders, onze cultuur. Alle waarschuwingen voor water, donkere bossen, autostrades… voeden Angst met hoofdletter. Zo erg soms dat mensen hierdoor blokkeren. Confronterend is je verhaal ‘ de zwarte fles’.
We moeten proberen onze waarschuwingen voor potentieel gevaar op een andere manier bij onze kinderen over te brengen. Wie overladen wordt met Angst scenario ’s krijgt een belemmering om te ondernemen met zich mee en kan onmogelijk ten volle van zijn leven genieten.
Automatisch houdt angst je in ‘leven dus proef van de dag en zet je Angst opzij. !!
Hallo Lucrèce!!!
Wat verwoordt jij weer mooi de diepgang van mijn tekst.
Je laatste zin zal ik verder meedragen want de adrenaline-angst die ons voorzichtigjes in leven houdt die kan je, denk ik, niet uitsluiten maar je leert ermee omgaan, ermee leven! Èlke dag weer: geniet van deze dag die je dankbaar gaat ervaren.
Dankjewel lieve vriendin.
Eguid, ik kan mij vinden en akkoord gaan in uw verhaal omtrent het begrip “angst” en sluit mij aan met de zienswijze van voorgaanden “beantwoorders”. Zet de radio op, luister even naar de laatste nieuwsberichten: de toestand oorlog hier en oorlog daar, angst, de moorden in familiekringen, angst. Lees de dagbladen over de aanslagen in vele landen en in eigen land, “angst”. In onderlinge gesprekken thuis of op café, het gaat over de wereld toestand. Angstgevoelens. En ga zo maar verder. En hoe ouder men wordt (in ben er 93) hoe meer angst u bekruipt en hoe “beangstiger” men spreekt en “bezorgder” dat men zich maakt omtrent de toekomst van die kinderen. En zo kunnen we nog veel verder gaan, maar de wereld draait door en men zal ermee moeten leven. Kop omhoog allemaal, want veel kunnen wij, gewone mensen, er niet aan veranderen, maar ik ga ten volle akkoord wat mjjn voorganger hierboven schrijft: “Proef van de dag en zet angst opzij.”
Hallo Henri.
Fijn dat jij weer reageert, ook al had je mij al gezegd dat het moeilijk was voor jou om dit te schrijven. Het siert je maar weer, en zeker wetende dat jij 93 jaar oud bent, dat jouw angst en bezorgdheid uitgaat naar de kinderen en niet naar jouzelf en je leeftijd. En jij zet jouw angst altijd opzij, positief als jij bent, en jij proeft letterlijk van de dag… en van de pastis!!!
Dankjewel vriend!
Dag Zjiet…. Dat verstaan we ook al weer …als het onder woord gebracht wordt. Nog veel scherper als het zwart op wit staat. Wat sta je in contact met veel wijze mensen. Allemaal een leven zonder ANGST toegewenst!
Hallo Broeder.
Wie kan het mooier… neen dieper verwoorden als jij. Jij ken me al ruim 71 jaar..
Dank je wel voor de mooiste wens ooit!
The black witch. Iemand om schrik van te krijgen? We do not fear evil! Angst is een groot woord he. Zoals je al aangaf, kan het op allerhande manieren. Die strenge leerkracht op school. Waar je met een bang hartje naar de les van ging. Het is me wat. Angst zit zelfs in de muziek, de vele nummers waar dit woord in terug komt. Bizar. “Fear of the dark.”,”Afraid to shoot strangers”, “Banger hart”, en das enkel nog maar in de titel. Sommige liedje teksten bevatten diezelfde woorden. Er wordt veel over geschreven en gelezen en toch beleefd ieder individu dit op een eigen manier. Strange? Mss wel. Wat voor de ene angstig is, kan voor de andere dood normaal zijn. Zo woonde in onze coté een oudere dame. Wat terug getrokken. Je zag haar bijna nooit. Maar als je in de buurt van haar huis aan het spelen was, of aan het zwemmen in de vaart… dan stond ze vanuit haar raam naar je te dreigen en te schreeuwen. ALs jongeling hadden we daar een agstig gevoel bij… Later , als we groter waren, daagden we deze dame uit. “Hey zotte Fien, let u nog is zien?”. Dan idd, die smerige oorlogen, de chrik die heerst in een stad. Bvb Brussel by night. Om nog maar te zwijgen over de rest van België en Europa. Hoe beangstigend moet het voor een kind wel niet zijn dat met een dag vandaag (red 6 december) een groot Sinterklaas feest bezig is en er enkele “demonstranten” zijn, zullen we maar zeggen, die het nodig vinden om dit leuk kinderfeest te verpesten en ruzie te maken? Wat gaat er dan door dat kleine kinderhoofdje? Juist! In wat voor een wereld leven we eigenlijk? Judgement day is niet veraf meer. Maar wie mag daarover oordelen? Wie? Op het einde van de rit heeft niemand iets gedaan. Angst zal altijd aanwezig zijn….. je hele leven lang… Elk jaar opnieuw. Don’t be afraid! And be yourself! And justice for all! En God zij met ons!
Hoi Lex.
Mooie duiding. Dankjewel!
Jij hebt kinderen dus laat ons trachten om hen zonder angst te laten opgroeien.
Het ideale zullen we nooit halen maar we kunnen ernaar streven. Geen oorlog, noch groot, noch klein.
Angst heeft mij soms belet om bepaalde dingen in het leven te doen. Het wordt je meegegeven van nature uit maar ook de opvoeding speelt hierin een belangrijke rol. Ik kom vanuit een warm nest waar we werden opgevoed om risico’s te vermijden. Zou je dat wel doen, want dit kan dat tot gevolg hebben. Voor een stuk over beschermt. Maar hier kan je zelf nog iets aan veranderen. De angsten die nu in onze maatschappij naar boven komen en sommige die er al zijn, daar kunnen we als individu niet veel tegen doen. Angst voor migratie, polarisering, Trumpiaanse autocraten, oorlogen, veranderend klimaat, armoede enz. Het steekt momenteel allemaal de kop op. Hoe kan een mens dit nog mentaal verwerken? Voor mij wordt 2024 een jaar om angstig vast te stellen hoe mensen door dit alles verkeerde keuzes gaan maken bij de verschillende verkiezingen. Niet alleen jongeren maar ook oudere mensen zullen dit waarschijnlijk doen. Zij, de ouderen moeten beter weten dat wolven in een schapenvacht ons niet zullen helpen. Mijn recepten zijn dan ook solidariteit, naar elkaar luisteren, elkaar begrijpen, alles wat moeder aarde ons geeft eerlijk te verdelen. De sterken helpen de zwakkeren totdat ze ook voldoende sterk zijn. Het is met zijn allen vooruit of het is achteruit de verdoemenis in.
Daar kan en wil ik niks aan toevoegen. Zo ken ik je en zo waardeer ik je!
Je bent een fijne mens Marc.
Blij dat jij mijn vriend bent.