Kerstmis
Het doet wat met een mens, Kerstmis.
De warme sfeer van de versierde huiskamers, de lichtjes langs de wegen en in de etalages, de sfeer op TV en overal waar je rond je kijkt: gezelligheid!
Als ik terugdenk aan de tijd dat ik nog kleiner was en dus bij mijn ouders woonde dan besef ik dat het toen anders was. Totaal anders.
Er was natuurlijk niet die weelde van de overvloedige geschenkenregens, niet de uitgebreide kerstbuffetten, niet de overdadige versieringen en lichtjes alom – al ver voor Sinterklaastijd – niet de restaurant aanbiedingen.
Daar was geen geld voor. Onze kerstboom, ook al mocht mijn vader, bevriend met de boswachters, zelf een mooie boom vellen, was nooit groot.
Vol nostalgie behangen met frêle dunne glazen figuurtjes zoals trompetjes en de kop van de kerstman. Een rijtje lampjes in de échte kerstvormen: sneeuwvlokjes, besneeuwde locomotiefjes, kerstmannetjes, dennenboompjes …
En wij, de kinderen van het midden van de vorige eeuw, wij beleefden Kerstmis als iets magisch. Hoogtepunt was voor ons de tijd dat mijn vader zijn viool van de kast haalde en begon met kerstliedjes te oefenen.
Apetrots waren we dan als onze pa, tijdens het hoogtepunt van de kerstviering om middernacht, in de toren van ons kleine parochiekerkje, het wondermooie “Stille Nacht, Heilige Nacht” door de winterkoude kerk liet vibreren.
Geen mens kon trotser zijn dan wij: “Onze Pa”.
Later is die magie vervlogen in commercie en ik geef het toe: ik deed mee.
Al denk ik wel dat we steeds op zoek bleven naar die sfeer die kerstmis voor ons bracht. En al kunnen we nu muziek “downloaden” van veel en veel betere violisten dan “onze pa”, ze kunnen er nog niet aan ruiken.
Tenminste voor ons, zijn kinderen.
En zo zakt die kerstmagie verder en verder weg in deze digitale wereld, zelfs de verhaallijn rond de geboorte van Christus vervaagt en wordt in vraag gesteld.
Afgelopen zondag bereikte ik bij een zap-ronde het nummer 100- wat doet een mens zoal op zondagavond – : de Nederlandse Evangelische Omroep op Nederland één.
Ga maar na hoever een mens tegenwoordig moet zappen om ergens wat interessants te vinden. En uitgerekend de EO op Ned1 ving mijn onverdeelde aandacht.
Een Joods/Nederlands journalist ging in het “Heilig Land” op zoek naar de geest van Jezus. Met een kerststal op de arm ging hij op onderzoek bij geschiedkundigen en archeologen en gaandeweg ontrafelde hij alles wat wij nog kennen van deze “Gewijde Geschiedenis”.
Als een kool, blad voor blad, werd mijn memorie afgepeld …
Schokkend, maar erg mooie televisie, goed gebracht en verwoord. Genietbaar!
Nazareth, een drukke provinciestad, met verkeerschaos alom, markten, mensen alleen gefocust op hun smartphones, winkels, … kortom een stad zoals een duizenden zijn op deze wereld. Maar tweeduizend jaar geleden was dit niet eens een dorpje: er woonden niet eens 200 mensen. En daaronder Jozef, de timmerman en zijn vrouw Maria: zwanger. Timmerman wilde toen ook niet zeggen meubelmaker of exclusief houtbewerker, Jozef was een bouwvakker, erg bedreven en ervaren. Maria was gewoon zwanger, laat ons de Christelijke dogma’s over het vaderschap even vergeten.
De clou komt als ze op reis moeten naar Bethlehem, naar “Bet L Hem” zo stond het op de verkeersborden. De journalist bezocht er de kerk die gebouwd is boven de grot waar Jezus geboren zou zijn: piepklein en met rijen toeristen.
Hysterie zoals in vele bedevaartsoorden.
Maar wat bleek nu: de afstand tussen Nazareth en Bet L Hem bedraagt ruim 120 km. Ja, doe dat maar met een ezeltje en een hoogzwangere vrouw. In die tijd was er misschien al een tweede kind op komst eer je terug thuis was in Nazareth. Hoe kan dat nu?
Wel er blijken twee Bet L Hem-men te zijn! Eentje in Judea (voor de toeristen) en ééntje in Galilea (voor de archeologen en de geschiedkundigen). En het tweede Bet L Hem ligt amper 7 kilometer van Nazareth, dus rustig doenbaar met een hoogzwangere vrouw en een ezel en ik bedoel een échte ezel, niet Jozef.
En de streek van Galilea is nu bezaaid met archeologische sites. Er is zelfs een dorp gebouwd, a là Bokrijk, zoals het tweeduizend jaar geleden was, met heuse acteurs die het leven van toen oproepen.
Dan de ster, die fameuze ster die oosterse wijzen zou leiden richting “stal”. (Niet die bij Koersel)
Het was trouwens geen stal maar een grot.
Zelfs die ster was geen ster maar een samenklitten van drie sterren die samen de helderheid van iedere ster afzonderlijk overtreft. Bewezen per computer!
Kijk nu zelf eens één uur naar de sterren. Ik betwijfel het of je het volhoudt tenzij het je hobby is. Veel beweging zit er niet in. Wel als je de sterrenhemel filmt en dan heel erg versneld afspeelt. Not done tweeduizend jaar geleden!
Dus zal er in die drie wijzen uit het oosten ook niet veel beweging gezeten hebben met die geciteerde wegwijzer.
Het laat een mens verweesd achter. Wat hebben ze ons allemaal wijsgemaakt? En wat maken ze ons nog steeds wijs?
Au nom de quel Allah? zong Adamo enige decennia geleden.
Maar goed, het vergoeilijkt het feit dat alles rond kerstmis nu commercie is; eigenlijk is het altijd al zo geweest, zelfs twee duizend jaar geleden.
Ik zet geen boom meer. Dennenbomen bestaan niet in Galilea. Kerstballen zijn van glas of nu van plastiek; dat materiaal bestond destijds niet.
De kerststal moet vervangen worden door een kerstgrot.
Ik sluit mijn ogen en laat het over mij waaien: over een week start 2020. En daarin zit weer een lente, een zomer, een herfst en een winter.
Laat ons ervan uitgaan dat we die ook nog mogen beleven.
Groetjes vanuit mijn zieltje trillend van vaders “Stille Nacht, Heilige Nacht”, vanuit mijn hartje stiekem boos op de commercie die de wereld verstikt en die mensen versombert die niet de nodige centen hebben om mee te doen met die gekte,
en vanuit mijn buikje, dol op de traktaties van Kerstmis: speculaas koeken, marsepein en bovenal chocolade figuurtjes. Weg met alle diëten, de goede voornemens komen pas over een weekje.
Zalig Kerstfeest!
Dag Hugo,
Dank je voor deze prachtige reactie: een stukje op zichzelf. Inderdaad is de beleving van kerstmis iets individueel maar door de hele eind-december-sfeer lijken we meer open te staan voor deze emoties en herinneringen, goed of slecht.
Maar laat ons inderdaad het licht bewaren, in ons hart, licht van geluk om dierbare en mooie herinneringen of licht van hoop voor de toekomst, althans zo is het nu voor mij.
Mooie tekst Hugo, ik hoop dat je blijft reageren.
Natuurlijk loop ik weer achter de feiten aan; En is Kerstmis 2019 alweer een dikke maand achter ons. Toch denk ik terug aan de Kersttijd. Waarbij we vroeger met ma, pa en broer feesten rond de boom met helder witte lampje, grote witte en met sneeuw gefabriceerde kerstballen, zilveren slingers. Ons ma kleedde de boom zo sterk aan dat je amper nog een groen takje , naaldje zag. Wij vinden de Kerst periode nog steeds een zalige periode. Ook al is er veel en veel veranderd. Ma goed, gezelligheid troef !! Kerst avond vieren met de schoon familie. En alle kids erbij. Wat eten, pakjes, eten, vroegtijdige Nieuwjaarsbrieven, eten, spelletje spelen, eten, keuvelen… 2u30: oei slaaptijd!! Om dan de dag nadien met Kerstmis onder ons 5 gezellig in pyjama, Chinees te eten. Waarna de spellendoos wordt boven gehaald of misschien een film kijken met zen allen in de zetel onder een fleece deken. Het licht ietwat gedimt en brandende kaarsjes op de salon tafel. Thuis zetten we een nepboom, dat spaart enig verlies van naalden. Voordeel is dat we deze steeds weer kunnen gebruiken. Lichtjes binnen en buiten, aan het huis en de garage, het hertje met koets aan de voordeur. En als het goed weer is, doen we ook nog enkele Kerstmarkten en de Kerst tractor run. En zo dooft Kerstmis dan weer uit om de weg te banen naar het nieuwe jaar. en daar zijn we dan. Alweer een jaar verder. Een jaar ouder, wijzer, de kinderen weer wat groter en zelfstandiger. Man wat vliegt dat. Ik moet vlugg zijn om deze reactie af te maken want voor je het weet….. is het Kerstmis 2020…. Hohohoho! Dank je wel, Zjiet om je fijne herinneringen die je hebt met ons te delen. Tijden veranderen dan misschien wel maar de memories die we hebben…. Die zijn tijdloos. Die blijven bestaan zolang we deel mogen uitmaken van deze planeet. En ik hoop dat we dat nog lang mogen doen. Veel dank.
Dank je wel Alex. Zie je wel: zo heeft iedereen zijn eigen invulling van de herinneringen aan kerstmis vroeger thuis.
Maar ik vind toch dat jij en Evie ook aardig bezig zijn om ook voor jullie drie bengels dergelijke mooie herinneringen te planten in hun geheugen en daar zal het blijven hangen, zolang ze leven, net als bij jou en Evie.
En misschien is dat nou net waar Kerstmis om draait, niet de commercie maar het gevoel en de herinneringen aan mensen waarvan we gehouden hebben, zoals je moeder en je tanteke.
Heel zeker. Maar ook zij zullen allebei Kerst gevierd hebben, zonder twijfel.
Ze zullen er altijd bij zijn… al is het in onze gedachten.